مراقبت والدین از نوزاد

وَعَطَفْتَ عَلَىَّ قُلُوبَ الْحَواضِنِ وَکَفَّلْتَنى الاُْمَّهاتِ الرَّواحِمَ وَکَلاَْتَنى مِنْ طَوارِقِ الْجآنِّ

و دل پرستاران ر بر من مهربان کردى و عهده دار پرستاریم کردى مادران مهربان را 

وقتی خدمت یا محبتی به دوست، همکار ، همسر و حتی پدر و مادر خود می کنیم کمترین انتظارمان قدردانی طرف مقابل است. تنها والدین هستند که بدون انتظار مزد و منتی به فرزندان خدمت می کنند و حتی اگر در مقابل خدمت بی مهری هم ببینند  دلسرد نمی شوند.

عشق و علاقه به فرزند پروری غریزه ایست که بقای نسل ها را تضمین میکند و فقط به انسانها تعلق ندارد. جالب اینحاست که دوران مراقبت از فرزند در هر موجودی با شدت و دوران نیاز نوزادان رابطه مستقیم دارد . یعنی هرچه نوزاد  دیرتر به خود کفایی میرسد از دوران مراقبت بیشتری بهره مند می شود. این میان نوزاد انسان نسبت به سایر جانوران ناقص تر است و نیاز بیشتری به مراقبت دارد. امام (ع) در این فراز از دعای عرفه این نعمت بزرگ را یادآور می شود که براستی اگر نبود ادامه حیات نسل بشر  و بسیاری از موجودات مقدور نمی بود.

نظریه دلبستگی که به پیوند عاطفی بین نوزاد و مادر یا شخص بالغ دیگری اشاره دارد، همواره از مهمترین مباحث مطرح شده در روان‌شناسی تحولی بوده است. دلبستگی به تمایل نوزاد انسان به جست و جوی راحتی، حمایت، تغذیه، و محافظت از جانب تعداد کمی از مراقبان اشاره دارد. بالبی دلبستگی را غریزه‌ای زیستی می‌دانست که برای محافظت از کودک آسیب‌پذیر تکامل یافته است و پیوندی است که بر اساس نیاز به حمایت و امنیت شکل می‌گیرد.

غریزهٔ مادری را نمی‌توان با هیچ کلمه یا تعریفی توضیح داد. میلیون‌ها مادر با سطوح مختلف تحصیلات و وضعیت اجتماعی و اقتصادی می‌توانند خود در جای دیگری باشند، اما درد یا رنج کودکشان را احساس کنند. 

به گزارش اسپوتنیک به نقل از MailOnline، دانشمندان دانشگاه ایالتی لوئیزیانا و با مطالعه بر روی موش‌ها متوجه شدند گروهی از سلول‌ها در مغز موشهای ماده هنگامی که در معرض هورمون اکسی توسین، "هورمون عشق" قرار می‌گیرند، فعال می‌شوند. این ناحیه از مغز موشهای ماده ، مسئول رفتار مادران است.

هورمون اکسی توسین در دوران زایمان و شیردهی تولید می شود و نقش مهمی در شکل دادن رابطه بین مادر و کودک ایفا می‌کند. 

روچی ترویاما، استاد گروه علوم زیستی دانشگاه لوئیزیانا در این خصوص اظهار داشت: "بسیاری از دانشمندان تلاش کرده‌اند تا تفاوت بین سیستم اکسی توسین در زنان و مردان را بیابند، اما هیچکدام تا کنون شواهد قانع کننده‌ای یافت نکرده بودند. این کشف برای ما یک شگفتی بزرگ بود".

وی همچنین اشاره کرد که این کشف "ممکن است برای همه پستانداران با رفتار مادرانه، از جمله انسانها، تعمیم پذیر باشد".

محققان بر این باورند که این کشف آنها برای غلبه بر افسردگی پس از زایمان که در 15٪ زنان اتفاق می‌افتد، تاثیر گذار خواهد بود. (https://ir.sputniknews.com/)

همه ی مادران میلی مقاومت ناپذیر به بوسیدن و در آغوش کشیدن نوزاد خود دارند. اما این مسأله از سر علاقه نیست. وقتی مادری نوزاد خود را می بوسد، با عوامل بیماری زای روی پوست نوزادش آشنایی پیدا می کند. این عوامل بیماری زا توسط سیستم ایمنی بدن مادر شناسایی می شوند و به لنفوسیت-بی های او سیگنال می فرستند. این مسأله منجر به تولید پادتن در شیر مادر می شود. این پادتن ها می توانند عوامل بیماری زا را خنثی و از نوزاد در برابر بیماری های مختلف محافظت کنند..

 

پژوهشگران عصب‌شناسی در تحقیقی در مورد انگیزه مراقبت مادران از نوزدان تازه متولد شده به کشف جالبی دست یافتند. در این تحقیق فعالیت‌های مغزی زنان باردار توسط دستگاه‌های ام ‌آر تی‌ دو تا چهار هفته پیش از تولد و سه تا چهار ماه پس از تولد نوزادشان تصویربرداری شده است.

این تصاویر نشان می‌دهند بخش خاکستری مغز زنان پس از تولد نوزاد تغییر کرده و بیشتر شده است. این تغییر شامل قسمت‌های از مغز می‌شود که درک احساسی فرد را کنترل می‌کنند. در این بخش از مغز هورمون‌هایی ساخته و ترشح می‌شوند که به هورمون‌های خوشبختی معروفند. علاوه بر این قدرت تفکر منطقی و توانایی قضاوت نیز به این بخش از مغز مربوط می‌شود.

نتیجه تحقیق عصب‌شناسان آمریکایی و کانادایی حاکی از آن است که این بخش در اثر ارتباط نزدیک با نوزاد رشد کرده و این رشد موجب تحول احساسی مادر شده است.

زنان بارداری که تا چند هفته پیش از تولد نوزادشان نمی‌توانستند تصور کنند که چگونه بایستی شبا‌نه‌روز از نوزادی تازه متولد شده مراقب کنند، پس از تولد نوزاد خود را با نیازهای کودک ‌تازه متولد شده‌ششان تطبیق دادند و تلاش می‌کنند‎ که این نیازها را برطرف کند.

نکته جالب توجه در این تحقیق که در آخرین شماره مجله تخصصی "رفتار و نورون‌ها" به چاپ رسیده، رشد بخش خاکستری مغز آن‌هم در مدت چند ماه است. رشد این قسمت در مغز انسان پدیده نادری است که بر اساس تحقیقات گسترده عصب‌شناسان مورد مشابهی ندارد