جمجمه
و حمالة امّ رأسی
با عامل حمل یا استخوان حافظ مغز سرم
حِمَالَةِ: الحِمَالَة، ج حَمَائِل: باربرى؛ حِمَالَةُ البَنْطُلُون: گیره یا بند شلوار (فرهنگ ابجدی)./ حِمَالَةِ: علاقة السیف (الإقبال)
أُمِّ
رَأْسِی: أُمُ الرَّأْس:
پوسته ى روى مغز سر (فرهنگ ابجدی)./
أُمُ الرأْسِ: هی الخَرِیطةُ التی فیها الدِّماغ (لسان اللسان)./
حِمَالَةِ أُمِّ رَأْسِی: ظاهرا جمجمه
اگر مغز ما در اثر ضربه دچار صدمه شود عمکلرد طبیعی خود را از دست خواهد داد. جمجمه های محکم ما معمولا می توانند از مغز ما در برابر ضربات شدید و همچنین امواج الکترو مغناطیسی محافظت کرده و مانع از نفوذ اشیاء خارجی به درون آن شوند. مغز کاملا در درون جمجمه ثابت نشده و فضای خالی بین مغز و دیواره ی داخلی جمجمه باعث می شود که مغز بتواند حرکت کند. اگر سر انسان تکان شدیدی بخورد مغز نیز در داخل جمجمه تکان خواهد خورد
در این فراز امام {ع} به نقش حیاتی جمجمه در محافظت ازلایه پوشاننده روی مغز اشار می فرماید. ارتباط جمجمه با این لایه به طریقی است که ضمن برقراری اتصال رگهای خونی تغذیه کننده، مغزرا ب صورت شناور با قابلیت خنثی کردن ضربه ها و چرخش های جزئی محافظت می نماید.
امام صادق(ع) درباره شگفتی آفرینش مغز و اهمیت آن، به مفضّل بن عمر جعفى کوفی(م 148ق) می‌فرماید: «اگر موانع کنار می‌رفت و مغز را می‌دیدى، درمی‌یافتى که به حایل‌ها و لایه‌هاى مختلف پوشیده شده تا ثابت ماند و از حوادث آسیبى نبیند. جمجمه نیز کلاه‌خودى است که مغز را از آسیب‌پذیرى در برابر ضربه‌ها و صدمات نگاه می‌دارد. نیز سر انسان با انبوهى از مو پوشیده شده تا پوستینى براى سر باشد و آن‌را از گرما و سرماى شدید حفظ کند. پس چه کسى مغز را این‌گونه محافظت کرده و در دژى مستحکم قرار داده است جز خدایی که مغز را آفریده و منبع حواس آدمى گردانیده و به خاطر بلند مرتبه بودنش در بدن و حساس و خطیر بودن موقعیت آن، آن‌را سزاوار حفظ و نگاهدارى نموده است؟»
وظیفه حفاظت فیزیکی مغز پس از جمجمه بر عهده پردهٔ مننژ است. مغز توسط
استخوان‌های سخت جمجمه محصور شده‌است که از آن در برابر آسیب دیدگی محافظت
می‌نماید. استخوان‌های اصلی جمجمه عبارتند از: استخوان‌های پیشانی،
گیجگاهی، آهیانه‌ای و پس سری. این استخوان‌ها در ناحیه درزها (سوچور) به هم
متصل می‌شوند و قاعده جمجمه را تشکیل می‌دهند.
شامه یا مننژ(به انگلیسی: meninge) سامانه‌ای متشکل از چند لایه (غشاء) بوده که دستگاه عصبی مرکزی
(CNS) را در بر می‌گیرد. این غشاها کار محافظت، تغذیه، و کاهش ضربه مغزی
را به عهده دارند. مننژ اطراف مغز و نخاع دارای سه لایه و پوشش است که از
خارج به داخل با نام سخت‌شامه (دورا ماتر)، عنکبوتیه (آراکنوئید)، نرم‌شامه (پیا ماتر) شناخته می‌شوند. این پرده‌ها به‌طور کلی مننژ یا شامه نامیده می‌شوند که میان استخوان جمجمه و بافت مغز (و در طناب نخاعی بین ستون مهره‌ها
و بافت نخاع) قرار دارند. این پرده‌ها شدت ضربه‌هایی که به استخوان سر و
ستون مهره‌ها وارد می‌شوند را کاهش داده و همچنین به عنوان یک سد شیمیایی
در برابر بسیاری از مواد آسیب‌رسان ایفای نقش می‌کنند.
توسط The original uploader was Reza luke در ویکی‌پدیا فارسی. - Transferred from fa.wikipedia to Commons.، CC BY 3.0، https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=35735166
