فرازهای زیست شناسی در دعای عرفه
فرازهای زیست شناسی در دعای عرفه
مباحث زیست شناسی از جمله رویش گیاهان و آفرینش جانوران و انسان شواهدی هستند که بسیاری از موارد در آیات قرآن برای بیان نظم آفرینش، توحید و هدفمند بودن خلقت به آنها اشاره شده است. امام عارفان حضرت حسین بن علی (ع) به تبعیت از این روش قرآنی در دعای شریف عرفه آنگاه که به عجز و ناتوانی خود و همه احصاء کنندگان در ذکر و شمارش نعمتهای الهی اعتراف می نماید، به گوشه هایی از مواهب الهی در آفرینش انسان اشاره نموده است که از دیدگاه علم ژنتیک، جنین شناسی و فیزیولوؤی قابل بحث می باشد. فرازهای زیست شناسی در این دعا علاوه برآنکه می تواند رهنمود و بابی در جهت نگرش عرفانی به علم زیست شناسی و ارائه روشهای آموزش و مطالعات دینی با بهره گیری از علوم تجری باشد اهمیت توجه به محافظت و حراست از ذخایر ژنتیکی برای حفظ سلامت نسلهای آینده و مراقبتهای بهداشتی در دوران جنینی را متذکر می گردد.همچنین توجه امام (ع) به اندامها و اعضای مختلف بدن در این دعا بیانگر این حقیقت است که هریک اعضای بدن هرچند ظاهرا کوچک و کم اهمیت، نعمتهای ارزشمند و مواهب الهی محسوب می شوند و رسم شکر گزاری حفظ این امانتهای الهی و بهره گیری از آنها در راه مطلوب و مورد رضای خالق آنهاست. مقدمه قرن بیستم که با جدایی علم، افتصاد و سیاست از فرهنگ، اخلاق و دین آغاز شد، نهایتا با بروز مشکلات و بحرانهای اقتصادی، سیاسی و اخلاقی به رویکرد مجدد اندیشمندان و محققین جهان به اصول و مبانی دینی و اخلاقی انجامید. از سال 1977 که بر اساس برنامه سازمان ملل، بررسی نقش ادیان در مقابله با بحرانهای زیست محیطی توسط دانشگاه هاروارد آغاز شده است تاکنون دپارتمانهای متعدد بین بخشی به منظور بررسی و مطالعه توانمندی ادیان مختلف در مقابله با بحرانهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در دانشگاههای دنیا تشکیل شده است و هزارها مقاله و تحقیق ارزشمند توسط اندیشمندان و پژوهشگران دنیا ارائه شده است که بازگشت به مبانی دینی و اخلاقی را به عنوان راهکار نهایی نجات بشریت معرفی نموده اند. اگرچه در این زمینه مطالعات قرآنی متعددی در جهان آغاز شده است ولی متاسفانه ذخایر ارزشمند از جمله ادعیه و احادیث کمتر مورد توجه قرار گرفته و معدود کارهای انجام شده هم بیشتر تلاش در جهت انطباق مبانی احادیث و روایات با یافته های علوم جدید واثبات اعجاز کلام معصومین بوده است. اگرچه این مقوله نیز مبحثی قابل توجه است، ولی آنچه دنیای امروز می طلبد استفاده کاربردی از مبانی دینی و رفع شکاف ایجاد شده بین علم و دین میباشد. دعای عرفه منقول از امام حسین (ع) مجموعه ارزشمندی است که می تواند راهگشای بهره گیری از علوم تجربی در عرفان خداشناسی و شناخت نعمتهای الهی بوده و انسانها را به قدردانی نعمتهاو حفظ واستفاده صحیح از مواهب الهی راهنمایی کند. امام عارفان در دعای عرفه آنگاه که به عجز و ناتوانی خود و همه احصاء کنندگان در ذکر و شمارش نعمتهای الهی اعتراف می نماید، به گوشه هایی از مواهب الهی در آفرینش انسان اشاره می فرماید که هرکدام سرفصلی از علم ژنتیک، جنین شناسی و فیزیولوؤی محسوب می شود.
