رویشگاه دندان ها

وَمَنابِتِ اَضْراسى (9)

و مـحـل بـیـرون آمـدن دنـدانـهـایـم

دندانها هر یک با شکل ویژه خود به عمل جویدن کمک می کنند. اولین قدم در راه گوارش غذا، خرد کردن و جویدن مواد غذایی است که توسط دندانها صورت می گیرد.

دندان از دو بخش تاج و ریشه تشکیل شده است. در یک دهان سالم، تنها چیزی که قابل مشاهده است ، مجموعه تاج دندان هاست.

ولی در اینجا امام {ع} به  بخش مهمتر یعنی رویشگاه و اجزای نگهدارنده دندان توجه نموده است . عملکرد، تغذیه و سلامت دندانها بیش از هرچیز به نقش این بخش بستگی دارد.

در داخل استخوان هر فک حفراتی وجود که ریشه دندان ها در آن قرار می گیرد. در صورتی که عضلات فک با یکدیگر عمل کنند، می‌توانند دندان‌های قدامی را با نیروی ۲۵ و دندان‌های خلفی را با نیروی ۹۰ کیلوگرم بر روی یکدیگر فشار دهند. اگر این نیرو به یک جسم کوچک (مثلاً تخمه) در بین دندان‌های آسیا وارد شود، نیروی وارد شده بر سانتی‌متر مربع ممکن است به صدها کیلوگرم برسد.

دندان ها توسط الیافی به استخوان چسبیده اند، استخوان فک خود توسط لثه پوشیده شده است. به مجموع لثه و استخوان متصل ب دندان، بافت های نگهدارنده دندان گفته می شود. این بخش علاوه براتصال دندان به استخوان فک  ، تغذیه و ارتباط عصبی دندان ها را تامین می کند.

هر انسان در عمر خود صاحب 52 دندان می‌شود که 20 دندان متعلق به سنین حدود یک تا 12 سالگی (دندان های شیری) و 32 دندان دیگر از سن 6 سالگی جایگزین دندان‌های شیری می‌شود.

چگونگی رویش دندان ها سوالی است که همواره ذهن پژوشگران را به خود مشغول کرده است. سلولها و بافت های گیاان این توانایی را دارند که بافت و اندامی غیر از خود را توید نمایند مثلا ساقه گیاه می تواند ریشه برگ و گل توید نماید ولی در انسان برخلاف آنچه در گیاهان دیده میشود، بافتها پس تولد اغلب تخصصی عمل میکنند و هر سلولی یاخته مشابه خودرا بوجود می آورد. ویژگی رویشگاه دندان در اینست که دندان هایی سخت با ساختار پیچیده حاوی عروق خونی و عصب در بافت نرم لثه  ظاهر می شوند.

دانشمندان معتقدند دندان ها ممکن است تا مدت زمانی طولانی پس از تولد قابل‌ دیدن نباشند، اما آنها از همان ابتدای نموی جنینی شروع به شکل‌گیری می‌کنند. دندان‌ها نهایتا از یک نوار ضخیم  بافتی در موازات خط فکی به نام "لامینای دندانی" شروع به رویش می‌کنند. این نوار بافتی در لایه فوقانی لثه به نام اپی‌تلیوم رشد می‌کند.

 " ژن Osr2 نوعی سویچ کنترل است، که در هماهنگی با دو ژن دیگر عمل می‌کند تا دندان‌ها در نقطه درست رویش پیدا  کنند."

 یک روند گسترش خود-زای پیام  به شکل‌گیری دندان‌ها یکی پس از دیگری می‌انجامد.

 تجربیات بر روی موش‌ها نشان داده است که مختل‌کردن این مسیر مولکولی باعث فقدان دندان یا رویش دندان‌های اضافی می‌شود. (http://www.hamshahrionline.ir)